بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات
زئونوز به چه معناست؟
به بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات در اصطلاح زئونوز گفته می شود. پس هرجا با این کلمه مواجه شدین منظور بیماری های مشترک است.
طبق تعریف بهداشت جهانی WHOزئونوز یک بیماری عفونی است که از حیوان به انسان منتقل شده است. عوامل بیماریزای زئونوز ممکن است باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشند که به انسان سرایت کنند. به دلیل ارتباط نزدیک ما با حیوانات در کشاورزی، به عنوان همراهان و در حضور آنها در محیط طبیعی، یک مشکل عمده بهداشت عمومی در سراسر جهان هستند. زئونوزها همچنین می توانند در تولید و تجارت محصولات حیوانی برای غذا و سایر مصارف اختلال ایجاد کنند.
زئونوزها درصد زیادی از تمام بیماری های عفونی تازه شناسایی شده و همچنین بسیاری از بیماری های موجود را تشکیل می دهند. برخی از بیماری ها، مانند HIV، به عنوان یک بیماری مشترک بین انسان و دام شروع می شوند، اما بعداً به گونه های فقط انسان تبدیل می شوند. سایر زئونوزها می توانند باعث شیوع بیماری های مکرر شوند، مانند بیماری ویروس ابولا و سالمونلوز و کروناویروس که باعث COVID-19 می شود، و پتانسیل ایجاد بیماری های همه گیر جهانی را دارند.
بیش از 330 بیماری جدید بین سالهای 1940 و 2004 پدیدار شد. از این میان، تقریباً دو سوم آنها مربوط به انسان و حیوانات بودند و بیش از 70 درصد از آنها از حیات وحش منشأ گرفتند نه حیوانات اهلی.
عوامل بیماری زا چگونه بین حیوانات و انسان ها پخش می شوند؟
به دلیل ارتباط نزدیک بین مردم و حیوانات، آگاهی از راههای متداول آلوده شدن افراد به میکروبهایی که میتوانند باعث بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات شوند، مهم است.
1-تماس مستقیم
تماس با بزاق، خون، ادرار، مخاط، مدفوع یا سایر مایعات بدن حیوان آلوده.بیماری مثال: هاری
2-تماس غیر مستقیم
تماس با مناطقی که حیوانات در آن زندگی می کنند و پرسه می زنند یا اشیا یا سطوحی که به میکروب آلوده شده اند. به عنوان مثال می توان به هجوم جوندگان، زیستگاه حیوانات خانگی، و مرغداری ها و همچنین ظروف آب و غذای حیوانات خانگی اشاره کرد. بیماری مثال: تب لاسا علت: استنشاق گرد و غبار آلوده به ادرار/ فضولات جوندگان
3-از طریق حامل
از طریق یک گونه واسطه، که حامل پاتوژن بیماری بدون اینکه بیمار شود. به عنوان مثال. گزیده شدن توسط کنه یا حشره ای مانند پشه یا کک. بیماری مثال: طاعون
حامل: کک موش.
4-مواد غذایی
خوردن یا نوشیدن چیزهای ناایمن، مانند شیر غیرپاستوریزه (خام)، گوشت یا تخم مرغ نیم پز، یا میوه ها و سبزیجات خام که با مدفوع حیوان آلوده آلوده شده اند. بیماری مثال: نیپا و تب مالت علت: مصرف شیره خرما آلوده به ادرار/ مدفوع خفاش.
5-آب
نوشیدن یا تماس با آبی که با مدفوع حیوان آلوده آلوده شده است. بیماری مثال: اسهال کمپیلوباکتر علت: رواناب کشاورزی / مدفوع حیوانات آلوده کننده جریان آب. بیماری های زئونوز به دلیل ارتباط نزدیک ما با حیوانات در کشاورزی، به عنوان همراهان و در محیط طبیعی، یک مشکل عمده بهداشت عمومی در سراسر جهان است.
چه چیزی خطر ابتلا به بیماری مشترک بین انسان و دام را افزایش می دهد؟
“یک اونس پیشگیری ارزش یک پوند درمان دارد”
هزینه های پیشگیری و آمادگی با میلیاردها دلار اندازه گیری می شود. هزینه یک بیماری همه گیر به تریلیون ها. ما باید بدانیم که چگونه، کجا و چرا یک بیماری مشترک بین انسان و دام ممکن است پدیدار شود تا بتوانیم راهبردهای پیشگیری را برای مقابله با مشکل در منبع ایجاد کنیم. شهرنشینی و تخریب زیستگاه های طبیعیدر حالی که عوامل زیادی در انتقال بیماری دخیل هستند، دانشمندان به طور فزاینده ای توجه خود را به این معطوف می کنند که چگونه تغییر زمین در سفر یک پاتوژن از حیوانات به انسان تداخل می کند. همانطور که انسان ها زیستگاه های حیوانات وحشی را تغییر می دهند، احتمال تعامل انسان و حیوان افزایش می یابد که احتمال ظهور بیماری مشترک بین انسان و دام را افزایش می دهد.
دلایل پیدایش بیماری های زئونوز :
تغییر آب و هوا
تولید غذا
تجارت و مصرف حیات وحش
سفر و حمل و نقل
پیشگیری و کنترل
روش های پیشگیری برای بیماری های مشترک بین انسان و دام برای هر عامل بیماریزا متفاوت است. با این حال، چندین روش موثر در کاهش خطر در سطح جامعه و شخصی وجود دارد. دستورالعمل های ایمن و مناسب برای مراقبت از حیوانات در بخش کشاورزی به کاهش پتانسیل شیوع بیماری های مشترک بین انسان و دام از طریق مواد غذایی مانند گوشت، تخم مرغ، لبنیات یا حتی برخی سبزیجات کمک می کند. استانداردهای آب آشامیدنی پاک و حذف زباله و همچنین حفاظت از آب های سطحی در محیط طبیعی نیز مهم و مؤثر است. کمپینهای آموزشی برای ترویج شستشوی دستها پس از تماس با حیوانات و سایر تغییرات رفتاری میتواند شیوع بیماریهای مشترک بین انسان و دام را در زمان وقوع کاهش دهد.
برخی از بیماری های مشترک
طاعون
توکسوپلاسموز
تب مالت
سالمونلا
مالاریا
تب دونگی
هپاتیت E
هیداتید
لیستریوز
پاسترولوز
سیاه زخم
آنفولانزای پرندگان
سل گاوی
تب خراش گربه
ابولا
ویروس نیل غربی
بیماری هانسن (جذام)
تب زیکا
تریکینوز
آنفولانزای خوکی
هیستوپلاسموز
و …